Επ'αφορμήν

Τι ζεματά αυτή τη στιγμή τα κυκλώματα του εγκεφάλου μου

“Η αλήθεια στο θέατρο πάντοτε διαφεύγει. Ολόκληρη δεν τη βρίσκεις ποτέ αλλά η αναζήτησή της είναι συναρπαστική. Η αναζήτηση είναι σαφώς ό,τι προηγείται της προσπάθειας. Η αναζήτηση είναι ο σκοπός σου. Τις περισσότερες φορές μέσα στο σκοτάδι προσκρούεις στην αλήθεια, συγκρούεσαι μαζί της ή, ρίχνοντάς της μια φευγαλέα ματιά, βλέπεις μια εικόνα ή ένα σχήμα που μοιάζει να ανταποκρίνεται στην αλήθεια, συχνά χωρίς να συνειδητοποιείς ότι συνέβη ακόμα κι αυτό. Αλλά η πραγματική αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν υπάρχει μια αλήθεια στη δραματική τέχνη. Υπάρχουν πολλές που αντικρούονται, συγκρούονται, αντικατοπτρίζουν η μία την άλλη, αγνοούν η μία την άλλη, κοροϊδεύουν η μία την άλλη, δεν βλέπουν η μία την άλλη. Μερικές φορές αισθάνεσαι για μια στιγμή ότι κρατάς την αλήθεια στα χέρια σου κι αμέσως μετά γλιστράει μέσα από τα δάκτυλά σου και χάνεται.”

(Απόσπασμα από την Ελευθεροτυπία, σε μετάφραση Φωτεινής Μπάρκα και Νάταλι Χατζηαντωνίου).


Αυτό το απόσπασμα από την ομιλία του Χάρολντ Πίντερ στην τελετή απονομής του Νόμπελ δίνει συμπυκνωμένο το νόημα της αλήθειας. Δεν νομίζω να μπορούσε κάποιος άλλος να το θέσει καλύτερα.

Πόσες όντως φορές δεν δήλωσα μετά πάσης βεβαιότητας ότι γι’αυτό ή εκείνο ή το άλλο είμαι απόλυτα βέβαιος; «Εγώ δεν πρόκειται να...» «Μα τι λες τώρα; Εγώ να κάνω τέτοιο πράγμα; Για ποιον με πέρασες;»

Το χειρότερο είναι ότι την ώρα που εκφέρεις αυτές σου τις βεβαιότητες τις πιστεύεις κιόλας. Το ζήτημα είναι καταπόσο μετά, όταν θα έρθει η ώρα να διαψευστείς πανηγυρικά, θα έχεις τα κότσια να αναγνωρίσεις- για τον εαυτό σου πρώτα και μετά για όλους τους άλλους- ότι είναι μαλακίες αυτά που ορκιζόσουν.

Θα μου πεις, από την άλλη, αν δεν ορκίζεσαι, αν δεν πιστεύεις δηλαδή σε τίποτα, μπορεί να υπάρξει οποιαδήποτε βεβαιότητα στην ζωή; Δηλαδή, αν εκ των προτέρων γνωρίζουμε ότι όλα εκείνα στα οποία πιστεύουμε κάποτε θα καταρριφθούν, δεν κινδυνεύουμε να πέσουμε στον μηδενισμό; Για ποιο λόγο να ασχολείσαι με οτιδήποτε αν το πλήρωμα του χρόνου θα δείξει την ματαιότητά του;

Η μαγκιά, νομίζω έγκειται στο να καταφέρεις να βρεις την ισορροπία. Δηλαδή να ξέρεις ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα εκείνα που- ή στα οποία -ορκίζεσαι να διαψευστούν. Έτσι θα προσπαθείς να μειώνεις τα απόλυτα, πλησιάζοντας περισσότερο στα ανθρώπινα.

Και τι γίνεται στην περίπτωση που βλέπεις ότι κατάφερες κάτι που πιστεύεις να το τηρήσεις; Έλα ντε! Νομίζω ότι εκεί εντοπίζεται η πραγματική παγίδα: Κινδυνεύεις να φουσκώσουν τα μυαλά σου, να την δεις Δον Κιχώτης (πολύ της μόδας τώρα τελευταία!) και να αρχίσεις να κάνεις ό,τι σου κατέβει στην κούτρα. Τότε είναι που την κάτσαμε την βάρκα αράπη μου, που λεει και ο Πανούσης.

Έχε την αίσθηση ότι ξέφυγα από το θέμα. Και τι έγινε; Σκέψεις γράφουμε.